Men gan chính là một trong những chỉ số quan trọng đánh giá tình trạng hoạt động của gan – cơ quan nội tạng lớn của cơ thể. Nguyên nhân gây men gan cao rất đa dạng, có thể xuất phát từ nhiều bệnh lý hoặc vấn đề sức khoẻ nghiêm trọng. Trong bài viết dưới đây, chúng ta sẽ cùng điểm danh những nguyên nhân chính gây men gan cao.
Nguyên nhân gây men gan cao rất đa dạng
Thế nào là tình trạng men gan cao?
Men hay còn gọi là enzyme xúc tác có vai trò hỗ trợ, đẩy nhanh các phản ứng sinh hoá trong cơ thể.
Men gan gồm 4 loại chính:
– Phosphatase kiềm, ký hiệu là ALP, mức bình thường ở cả nam và nữ là 30-115 U/L.
– Aspartate transaminase, ký hiệu là AST, bình thường ở mức thấp hơn 400 U/L.
– Gamma-glutamyl transpeptidase, ký hiệu là GGT, bình thường ở mức 7-32 U/L với nữ và 60 U/L với nam.
– Alanine transaminase, ký hiệu là ALT, bình thường thấp hơn 37 U/L với nữ và 40 U/L với nam.
4 men gan trên đều có vai trò vô cùng quan trọng trong hoạt động của tế bào gan cũng như sức khoẻ của cơ thể. Khi tế bào gan bị tổn thương, nồng độ các enzyme này thường tăng cao. Và khi nồng độ men gan vượt quá bình thường, nó cũng tác dụng ngược lại làm tổn thương tế bào gan.
Do đó, có thể nói men gan cao là dấu hiệu cho thấy gan đang gặp tổn thương, đây có thể chỉ là tổn thương cấp tính nhưng nếu không can thiệp thì sẽ tiến triển thành những bệnh nguy hiểm về gan như: xơ gan, viêm gan, ung thư gan…
Men gan cao thường không có dấu hiệu rõ ràng, nó còn phụ thuộc vào mức độ cao của men gan cũng như nguyên nhân gây ra tình trạng này. Một số bệnh nhân có thể xuất hiện dấu hiệu rối loạn tiêu hoá, ngứa da…nhưng không rõ ràng và thường dễ nhầm lẫn với các bệnh lý khác. Chính vì thế, khi có kết quả men gan cao, cần chẩn đoán thêm để tìm nguyên nhân.
Xem thêm: Tại sao cần giải độc gan?
Những nguyên nhân gây men gan cao phổ biến nhất
Các bệnh lý và những tổn thương gan nói chung có đặc điểm là tiến triển âm thầm, triệu chứng nghèo nàn nên chỉ nhận biết khi bệnh đã tiến triển đến giai đoạn nặng. Men gan cao vừa là dấu hiệu vừa là nguyên nhân dẫn đến tổn thương gan.
Có nhiều nguyên nhân gây men gan cao
Dưới đây là những nguyên nhân gây men gan cao phổ biến nhất.
Gan nhiễm mỡ
Nguyên nhân phổ biến gây gan nhiễm mỡ là do rượu. Tuy nhiên, gan nhiễm mỡ có thể xuất hiện ở những người không hoặc ít khi uống rượu hay các đồ uống có cồn như người thuộc nhóm bệnh tiểu đường type 2, béo phì…
Bên cạnh đó, có thể là do tác dụng phụ của một số loại thuốc như Steroids, Tamoxifen, aspirin…
Tác dụng phụ của thuốc
Men gan cao thường gặp ở những bệnh nhân phải điều trị bằng thuốc tân dược liên tục trong nhiều ngày. Đặc biệt là nhóm thuốc tân dược có tác dụng nhằm giảm các triệu chứng nhanh như thuốc giảm đau, thuốc kháng sinh, giảm viêm…Sử dụng thuốc càng nhiều thì lượng độc tố tích tụ trong gan lại càng tăng, gây tổn thương và khiến men gan cao hơn.
Chính vì thế, bệnh nhân cần tuyệt đối tuân thủ liệu trình và liều lượng thuốc điều trị theo chỉ dẫn của bác sĩ. Khi xảy ra tình trạng men gan cao, hãy trao đổi với bác sĩ điều trị để có biện pháp thay thế thuốc hoặc kiểm soát men gan tốt hơn, tránh gây tổn thương cho cơ quan này.
Viêm gan virus
Dựa theo virus gây bệnh, viêm gan siêu vi được chia thành 3 loại là viêm gan A, viêm gan B và viêm gan C. Những bệnh viêm gan này đều khiến cho men gan tăng cao. Virus khi xâm nhập vào tế bào gan sẽ nhân lên và huỷ hoại tế bào gan. Số lượng tế bào bị huỷ hoại càng nhiều thì lượng men gan giải phóng ra càng cao.
Bệnh nhân viêm gan virus cần thường xuyên theo dõi chỉ số men gan để đánh giá tình trạng bệnh cũng như phòng ngừa biến chứng nặng xảy ra.
Bệnh lý về gan do sử dụng rượu bia
Uống nhiều rượu bia và thức uống có cồn chính là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến các bệnh lý về gan như: gan nhiễm mỡ, xơ gan, viêm gan, ung thư gan….Lạm dụng rượu bia trong thời gian dài gây tổn thương và suy giảm chức năng gan càng nghiêm trọng, chỉ số men gan cũng cao dần.
Do đó, việc điều trị tổn thương kết hợp với việc kiểm soát thức uống có cồn là rất quan trọng với bệnh nhân mắc bệnh gan do rượu.
Bệnh gan tự miễn
Viêm gan tự miễn xuất phát từ bất thường trong hoạt động của hệ miễn dịch khi xác nhận tế bào gan là yếu tố lạ để tấn công. Viêm gan tự miễn có thể xảy ra độc lập hoặc đi kèm với các rối loạn tự miễn khác như bệnh viêm khớp dạng thấp, celiac…
Việc điều trị viêm gan tự miễn cần sự kiên trì, kết hợp với điều trị triệu chứng nhằm giảm tổn thương gan, tăng tốc độ phục hồi và duy trì chỉ số men gan ổn định.
Rối loạn sắt
Những bệnh nhân thiếu máu hoặc phụ nữ mang thai bổ sung chất sắt từ thực phẩm chức năng trong thời gian dài có thể gặp phải hội chứng rối loạn Hemochromatosis. Người bệnh cũng gặp tình trạng men gan cao bất thường, đặc biệt là 2 chỉ số men gan ALT và AST.
Bệnh Wilson
Wilson là bệnh lý do rối loạn chuyển hoá chất đồng, rối loạn này không thường gặp nhưng đặc biệt nguy hiểm đến tính mạng. Bệnh Wilson có thể dẫn tới hàng loạt biến chứng khác ngoài men gan cao như ung thư gan, xơ gan, suy gan…
Bệnh về đường mật
Các bệnh lý về đường mật như nhiễm trùng đường mật, viêm túi mật, sỏi mật…cũng có thể dẫn tới tình trạng men gan tăng cao.
Có nhiều nguyên nhân gây men gan cao nhưng phổ biến nhất là bệnh lý về gan và tác dụng phụ của thuốc. Nếu gặp phải tình trạng này, bạn nên sớm tới bệnh viện kiểm tra để xác định nguyên nhân và có biện pháp điều trị giúp kiểm soát chỉ số men gan, hạn chế thấp nhất những tổn thương cho tế bào gan.
Xem thêm: Bổ sung vitamin tăng cường chức năng gan
