Theo thống kê của WHO, tai biến mạch máu não là bệnh lý gây tử vong đứng top 10 thế giới. Bệnh nhân bị tai biến nếu không được cấp cứu đúng cách và kịp thời có thể để lại những di chứng nghiêm trọng, trong trường hợp xấu nhất có thể dẫn đến tử vong. Vậy tai biến là gì? Dấu hiệu nào nhận biết bệnh và cách sơ cứu ra sao? Mời bạn đọc theo dõi bài viết dưới đây.
Tai biến mạch máu não – bệnh không chừa một ai
Tai biến là gì?
Tai biến mạch máu não chính là hiện tượng não bộ con người không được cung cấp đủ máu dẫn đến thiếu oxy và chất dinh dưỡng. Nếu trong vòng vài phút mà máu não không được lưu thông sẽ khiến tế bào não chết. Vùng não bị tổn thương càng rộng và mức độ tổn thương càng nặng thì di chứng để lại càng nhiều, thậm chí có thể dẫn tới tử vong.
Có hai loại tai biến mạch máu não
– Nhồi máu não: Chiếm đến 80% tổng số ca bệnh và nguyên nhân chính là do lưu lượng tuần hoàn máu lên não bị hẹp hoặc tắc. Lúc này, một phần não sẽ bị ngừng cung cấp máu, càng kéo dài thời gian sẽ khiến khu vực đó bị hoại tử. Khi bệnh nhân bị tai biến thể nhồi máu não, có thể cấp cứu trong khoảng 4 tiếng từ khi phát hiện. Tuy nhiên, cần đưa bệnh nhân đến bệnh viện càng sớm càng tốt để hạn chế tổn thương não, giúp giảm đi những nguy cơ để lại di chứng cho cơ thể.
– Xuất huyết não: Chỉ chiếm 20% tổng số ca bệnh. Tuy nhiên, tỷ lệ tử vong lại vô cùng cao, nguyên nhân là do máu tràn vào mô và làm tổn thương đến não gây ra tình trạng phù não. Khi đó, áp lực các mô xung quanh tăng lên, hậu quả là sẽ giết chết tế bào não và làm vỡ mạch não. Thời gian “vàng” dùng để cấp cứu bệnh nhân tai biến do xuất huyết não chỉ tính bằng đơn vị phút. Chính vì vậy, nguy cơ tử vong trong trường hợp này rất cao nếu như không có biện pháp sơ cứu và cấp cứu kịp thời.
Xem thêm: Tai biến mạch máu não: Cách điều trị và phục hồi sau tai biến
Các dấu hiệu nhận biết tai biến mạch máu não
Dấu hiệu tai biến mạch máu não thường gặp
Việc nắm rõ các dấu hiệu tai biến mạch máu não sẽ giúp sớm có biện pháp can thiệp kịp thời:
Cơ mặt tê cứng, cười méo miệng, nói lắp
Tai biến sẽ khiến lượng oxy lên não không đủ do đó ảnh hưởng đến dây thần kinh trên cơ mặt. Bệnh nhân sẽ bị tê liệt một phần hay một nửa mặt, nhiều trường hợp không cử động được. Khi người bệnh cười, nụ cười bị lõm đi so với bình thường, một nửa bên mặt bị xệ xuống thì nguy cơ bị tai biến sẽ rất cao.
Bên cạnh đó, tai biến còn ảnh hưởng đến khả năng nói của bệnh nhân, cụ thể là nói lắp, nói không rõ chữ, nói ú ớ khó hiểu…
Thị lực suy giảm, hoa mắt chóng mặt
Khi thiếu oxy lên não sẽ gây ra tình trạng thuỳ não bộ hoạt động kém, từ đó dẫn đến thị lực bị ảnh hưởng. Đây là dấu hiệu mà người xung quanh không phát hiện được. Do đó, nếu bản thân cảm thấy mắt bị nhoè đi và mờ dần thì phải báo ngay để có những biện pháp kịp thời.
Hoa mắt chóng mặt là tình trạng bình thường khi não không đủ oxy. Đây cũng là hiện tượng bình thường trong đời sống hàng ngày, chính vì vậy cần kết hợp thêm một số biểu hiện khác nữa mới đưa ra kết luận chính xác nhất.
Đau đầu
Một dấu hiệu nữa của tai biến mà bạn cần chú ý đó là đau đầu dữ dội từng cơn, mức độ đau gia tăng theo thời gian. Khi đó, cần đưa người bệnh đến bệnh viện ngay lập tức khi có biểu hiện để tránh trường hợp chết não.
Bên cạnh một số biểu hiện tiêu biểu như trên thì còn một dấu hiệu như dáng đi bất thường, nấc cụt hoặc khó thở. Theo đó, khi bản thân xuất hiện 2-3 biểu hiện như liệt kê ở trên thì bạn có nguy cơ bị đột quỵ rất cao. Điều cần làm là nhanh chóng đến bệnh viện để được can thiệp và cứu chữa kịp thời.
Xem thêm: Xơ vữa động mạch, nguy cơ gây tai biến mạch máu não
Cần làm gì để sơ cứu bệnh nhân tai biến?
Khi bệnh nhân bị tai biến thì người nhà cần biết một số thao tác cơ bản sau đây, trong khi chời đợi xe cứu thương:
– Báo cáo tình trạng của bệnh nhân để các y bác sĩ chuẩn bị, điều này rất cần thiết trong quá trình cấp cứu.
– Nới lỏng quần áo, tư thế nằm nghiêng an toàn – là tư thế nhằm bảo vệ đường thở của bệnh nhân, cũng là lựa chọn tốt nhất trong việc đảm bảo an toàn cho bệnh nhân.
– Nếu người bệnh bị nôn thì cần nghiêng đầu sang một bên để tránh tình trạng xộc lên mũi gây khó thở. Khi nằm ngửa, lưỡi sẽ bị tụt xuống họng, gây cản trở và bít tắc đường thở. Nếu người bệnh nôn trong khi đang nằm ngửa và ý thức không hoàn toàn tỉnh táo thì sẽ dễ dàng hít phải các chất nôn vào phổi, gây tắc đường thở hoặc suy hô hấp. Do đó, cần đặt bệnh nhân nằm nghiêng về một bên để các chất nôn dễ dàng thoát ra ngoài.
– Nếu có hiện tượng co giật, cần ngay lập tức lấy quê hoặc đũa có quấn vải để ngang giữa hai hàm răng, việc này sẽ giúp bệnh nhân không cắn vào lưỡi.
Tai biến mạch máu não là bệnh lý nguy hiểm. Bạn cần nắm rõ những dấu hiệu của bệnh cũng như cách sơ cứu cơ bản để có thể nhận biết và sơ cứu cho những người xung quanh. Giúp giảm thiểu những biến chứng nặng nề cho tai biến gây ra.
